Cumhurbaşkanlığı
Sarayı külliyesindeki camide yapılmış bir zikir ayininin görüntüleri
aşağıdadır.
Önce onu ibretle
seyredelim sonra lütfen, aşağıdaki incelemeyi ve yapılmış zikir tanım ve
yorumlarını, özellikle incelemenin içinde
geçen Kur’an ayetlerini tefekkür ederek değerlendirelim.
Allah’ın
rızasını kazanmak ise maksadımız, riya / gösteriş yapmaksızın, Allah’ın ipine /
Kur’an’a sarılarak zikrimizi de öyle yapalım.
Unutmayalım
ki Allah, sorumluluğu üzerimizde olmak üzere, işlerimizde / amellerimizde
yapacaklarımızın seçim ve tercihini bize bırakmıştır. Hesap görücü olarak Allah
yeter.
M.
Kemal Adal
ZİKİR
ANLAMI:
1- Lugat Anlamı: Hatırlamak, hatırlatmak,
anmak, gereğini yapmakla birlikte hatıra getirmek, tefekkürle birlikte hatıra
getirmektir. Zıttı (نَسِىَ nesiye)
unutmaktır. Bu iki manayı şu ayette görebiliriz.
12/42 - İkisinden kurtulacağını
sandığı kişiye dedi ki: "Efendinin katında beni hatırla (minhumezkurnî ınde rabbik). Fakat
şeytan, efendisine hatırlatmayı ona
unutturdu (feensâhuş şeytânu zikra) , böylece daha
nice yıllar zindanda kaldı.
2- Kur-an’i çerçeve: Rabbimizin fıtratımıza yüklemiş
olduğu Kurani hakikatlerin, yeri geldiğinde hatırlanması ve hatırlatılması
eylemidir. Zikir Allah’ı gündemine taşıyarak Onu hayatın her anına ve her
alanına şahit kılmaktır.
Allah’ı anmak, hatırlamak, Onu
yaptığımız eylemlerde hesaba katmaktır. Mesela kişi Allah’ı diliyle
zikrettikten sonra sabah gidip tefecilik yapıyorsa, yaptığı bu eylem Allah’ı
Unutmaktır. Unutma (nesiye) Allah’la bağını koparmaktır. Nesiye yaparak
(unutarak), zikirle Allah’la kurmaya çalıştığın bağı bir anda koparıp
atıyorsun.
76/25.”Ve sabah, akşam Rabbinin
ismini zikret. (76/25, 23 den itibaren okunmalıdır.)”
73/8. “Rabbinin ismin zikret
(Vezkurisme rabbeke) ve bütün varlığınla O'na yönel.”
73/8 de geçen “Vezkurisme rabbeke”
(Rabbinin ismini zikret) müteşabihi olan 76/25 ile düşünüldüğünde yönelmenin
kesintisizliğine işaret eder. Yani Sabahın ilk ışıklarından gecenin
karanlıklarına kadar Rab her zaman yüreğinde ve hayatına olmalıdır mesajını
verir.
3- Âlimlerin
Zikir Tanımları;
Mehmet
OKUYAN; “Zikretmek her işinde Allah’ı
hatırlamaktır. Allah‐Allah‐Allah demek
değil, Allah’ı hatırlamaktır. Yani Allah’la yaşamaktır. Allah’ı hayatın her
anına ve her alanına şahit kılmaktır. Onun şahitliği bilinciyle hayatı
yaşamaktır, zikir budur.
Zikir etmek her işinde Allah'ı
hatırlamak demektir. Şimdilerde yapıldığı gibi bir zikir terminolojisi
peygamberimiz zamanında yoktu. Yani böyle sahabiler mescidin bir kenarında 10.
bin defa tesbih çekmiyordu. Allah deyip savaşa gidiyorlardı, bir garibanın derdi
ile ilgileniyorlardı, bir yetimin başını okşuyorlardı. Şimdi ne oldu? İşi asıl
mecrasından çektik, kelimelere hapsettik, eylemleri bıraktık kelimeler ile
idare ediyoruz- Prof. Dr. Mehmet Okuyan”
Mustafa
İslamoğlu: “Zikir Kur’an’ın adıdır; Zikir Allah’ı
gündemine taşımaktır” Zikir de, Zikrullah’ta Kur’an’dır. “İnna nahnü
nezzelnezzikra ve inna lehu lehafizun. (O’ zikri biz indirdik, onu koruyacak
olan da biziz.) Dolayısıyla hatırlamaktır zikir. Yani unutmanın zıddı zikirdir.
Demek ki, unutmak bir kopuştur.”
Abdülaziz
Bayındır: “Lailahe illallah dediğin zaman
onun zikir olması için onun anlamını kafanda canlandıracaksın. O, anlam senin
içinde etki yapacak. Oradan bir sonuca varacaksın, o zaman zikir olur.”
UNUTMAK 2
YÖNLÜDÜR:
1-İnsanların
Allah’ı unutması; 1-Kötülüğü emreder, 2-İyilikten
alıkoyar, 3-Ellerini sımsıkı tutar (cimri).
“9/67 - Münafık erkekler ve
münafık kadınlar, bazısı bazısındandır; kötülüğü emrederler, iyilikten
alıkoyarlar, ellerini sımsıkı tutarlar. Onlar Allah'ı unuttular; O da onları
unuttu. Şüphesiz, münafıklar fıska sapanlardır. “
2-Allah’ın
insanı unutması; İnsan ebedi azabı tadar. Unutmak
Allah’a eksik bir sıfat değildir, 20/52 - “...Benim Rabbim şaşırmaz ve
unutmaz”. Allah sahip olduklarını ve insanların yaptıklarını unutmaz. Allah’ın
unutması insanların unutması gibi bir unutma değildir. Allah’ın unutması
Allah’la bağı koparanlardan, yaptığı işlerde Onu hesaba katmayanlardan,
Allah’ın da bağını koparacağını ve onları sonsuz merhametinde hesaba katmayarak
ebedi azabı tattıracağını ifade eden bir tenkittir.
32/14 “... Biz de sizi gerçekten
unuttuk; yaptıklarınıza karşılık ebedi azabı tadın.” Allah’ın unutması insanı
merhametinden yoksun bırakmasıdır.
“32/14 - Öyleyse bu gününüzle
karşılaşmayı unutmanıza karşılık azabı tadın. Biz de sizi gerçekten unuttuk;
yaptıklarınıza karşılık ebedi azabı tadın.”
"19/64 - Biz (elçiler) ancak
Rabbiniz emriyle ineriz. Önümüzde, ardımızda ve bunlar arasında olan her şey
O'nundur. Senin Rabbin kesinlikle unutkan değildir."
“2/152 - Öyleyse Beni anın ki, Ben
de sizi anayım; Bana şükredin ve Beni inkar etmeyin. (Fezkurûnî ezkurkum
veşkurû lî ve lâ tekfurûn)”
ZİKİR
ÇEŞİTLERİ
1- Allah’ı zikretmek :
"29/45 - Sana Kitap'tan
vahyedileni oku ve namazı dosdoğru kıl. Gerçekten namaz, çirkin utanmazlıklar
(fahşa)dan ve kötülüklerden alıkoyar. Allah'ı zikretmek ise muhakkak en
büyüktür (ve lezikrullâhi ekber). Allah, yaptıklarınızı bilir."
“ve lezikrullahi ekber” Namazın
Allah’ın zikri olmasının en büyük boyutudur. Yani bu ifade namazın nihai
maksadına bir atıftır.
Allah’ın insanı anması. Hani Bakara
da; Fezkurûnî ezkurkum. (Bakara/152) siz beni anın, beni kaygı edin ki ben de
sizi kaygı edeyim. Yani siz; “Bu işe Allah ne der.” deyin ki ben de titreyeyim
sizin üzerinize. Evet, işte bu insanın Allah’ı Allah’ın insanı zikri. Mustafa
İslamoğlu
“Zikrullah, insanın kaygısının
Allah olması, İnsanın maksimum hedefinin Allah olmasıdır. İnsanın sebeplerin
sebebinin Allah olmasıdır. Bilincinin merkezinde Allah olması, Allah’ın gör
dediği yerden bakmasıdır. Eşyaya, insana, kendisine, varlığa, tabiata bütün
bunları okurken ilahi bir kitap ve hitap olarak okumasıdır. İşte zikrullah bu.”
Mustafa İslamoğlu
2-Rabbin
İsmini Zikretmek:
“73/8 - Rabbinin ismini zikret ve
her şeyden kendini çekerek yalnızca O'na yönel.”
96/1 deki “bismi rabbikellezî
halag” (oku yaratan Rabbinin ismiyle) emrinin 73/8’de ”vezkurisme” (ismini
zikret) e dönüştüğü dikkate alınmalıdır. Alak suresinde mükemmel bir tasarımla
yaratılmış olan her şeyin tek sahibi ve düzene koyanını “El- Halık” ismiyle
görmesi istenmişti. 73/8’de ”vezkurisme” (ismini zikret) emriyle de
karşılaşacağı her olayda yine Onun isimlerini hatırlaması isteniyor. Bir çiçeğe
baktığında Rabbinin El-Halık, ticari bir işte kar ve zararını
işin helal ve haram noktası belirliyorsa Er-Rezzak, gizli
fısıldaşmalarında Es-semi, gizli bir iş yapacağında El-Basir ismi aklına
gelmeli ve seni yapacağın işlerde yönlendirmelidir.
ZİKRİ
NASIL YAPACAĞIZ
“7/205 - Ve sen,
(ey Peygamber), gönül alçaltarak, korku ve duyarlık içinde, sesini yükseltmeden
sabah akşam Rabbini an ve sakın umursamaz kimselerden olma.” Muhammed Esed
Meali
“ve Rabbini öz benliğinde, alçak
gönüllülükle ve O’ndan sakınarak sesini yükseltmeksizin sabah akşam an.” Mustafa
İslamoğlu çevirisi
1- Alçak Gönülülükle,
“31/18 - İnsanlara yanağını
çevirip (büyüklenme) ve böbürlenmiş olarak yeryüzünde yürüme. Çünkü Allah,
büyüklük taslayıp böbürleneni sevmez.”
2- Allah’tan korkarak,
“16/50 - Üstlerinde (egemen)
bulunan Rablerinden korkuyor ve kendilerine ne buyurmuşsa onu
yapıyorlar.”
3- Alçak bir sesle,
“31/19 - Yürüyüşünde orta bir yol
tut, sesinden de eksilt. Çünkü seslerin en çirkin olanı gerçekten eşeklerin
sesidir”
4- Sabah-akşam,
76/25. “Ve sabah, akşam Rabbinin
ismini zikret.”
ALLAH’I
ZİKRETMEKTEN YÜZ ÇEVİRENLER KİMLERDİR
1- Yoldan çıkmışlar:
39/22 - Allah, kimin göğsünü
İslam'a açmışsa, artık o, Rabbinden bir nur üzerinedir, değil mi? Fakat
Allah'ın zikrinden (yana) kalpleri katılaşmış olanların vay haline. İşte onlar,
apaçık bir dalâl içindedirler.
2- Fasık (Güvenilirliği olmayanlar) :
57/16 - İman edenlerin, Allah'ın
ve haktan inmiş olanın zikri için kalplerinin 'saygı ve korku ile yumuşaması'
zamanı gelmedi mi? Onlar, bundan önce kendilerine kitap verilmiş, sonra
üzerlerinden uzun bir süre geçmiş, böylece kalpleri de katılaşmış bulunanlar
gibi olmasınlar. Onlardan çoğu fasık olanlardı.
3- Kendilerini hidayette sanan fakat şeytanın arkadaşları olanlar:
43/36 - Kim Rahman (olan Allah)ın
zikrini görmezlikten gelirse, biz bir şeytana onun 'üzerini kabukla
bağlattırırız'; artık bu, onun bir yakın dostudur. 43.37 - Gerçekten bunlar (bu
şeytanlar), onları yoldan alıkoyarlar; onlar ise, kendilerinin gerçekten
hidayette olduklarını sanırlar.
4-
Allah’a duyarlılığını kaybetmiş umursamaz kimseler:
“7/205 - Ve sen, (ey Peygamber),
gönül alçaltarak, korku ve duyarlık içinde, sesini yükseltmeden sabah akşam
Rabbini an ve sakın umursamaz kimselerden olma.”
ZİKİR
KUR’ANIN İSİMLERİNDENDİR:
65/10 - Allah, onlar için şiddetli
bir azab hazırlamıştır; öyleyse ey iman eden temiz akıl sahipleri, Allah'tan
korkun. Doğrusu Allah, size bir zikir indirmiştir. 65.11 - İman edip salih
amellerde bulunanları karanlıklardan nura çıkarması için Allah'ın apaçık
ayetlerini size okuyan bir elçi de. Kim iman edip salih bir amelde bulunursa,
(Allah) onu içinde süresiz kalıcılar olmak üzere altından ırmaklar akan
cennetlere sokar. Allah, gerçekten ona ne güzel bir rızık vermiştir.
“38/87 - O , alemler için yalnızca
bir zikir (öğüt ve hatırlatma)dır.” “38.88 - Gerçekten onun haberini bir zaman
sonra öğreneceksiniz.”
38/8 - Zikir, içimizden ona mı
indirildi? Hayır, onlar Benim zikrimden bir kuşku içindedirler. Hayır, onlar
henüz Benim azabımı tatmamışlardır.
Zikir-Zikra-Tezkire
= Hatırlama,
hatırlatma anlamına gelir. Kuran bir zikirdir, hatırlatmadır, (38/87).
Peki Bir şeyi hatırlatma yapmak
için önceden öğretmiş olmak gerekir. Kuran ne zaman bize öğretildi de şimdi
bize hatırlatılıyor. Bunların bize bildirildiği zaman, fıtratımızın yoğrulduğu
zamandır. Yani Kurani hakikatlerin hatırlatma adıyla anılmasının sebebi,
fıtratımıza Rabbimizin onları önceden yüklemesidir. Fıtratımızla Kurani
hakikatler asla çelişmez-çatışmaz. Kuranda geçen kıssalar insanlık tarihinin
özetlenmiş halidir. (Kur’anı Anlama Noktasında Metodlar,
Mehmet OKUYAN)
"Rabbim sözlerimizdeki hatalarımızdan
ötürü affet"
Hazırlayan : Özgür
KARAKUŞ
Hata ve eklemeler için :
kuranbilinci@gmail.com
Not: Çalışmaları hazırlarken yararlandığımız
kişileri ve kaynakları zikretmeye çalıştık. Unuttuklarımız varsa haklarını
helal etsin. Hepsine teşekkür ederiz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder