Yaşar Nuri Öztürk
26 Mayıs 2016, 10:11
Kur’an’a göre, peygamberlik Hz. Muhammed’le son
bulmuştur.
Bu sona erdirmenin
anlamı ve özü nedir? İslam tarihinde bu soruya ilk ciddi cevabı veren düşünür
Muhammed İkbal (ölm.1938) olmuştur. Ona göre, peygamberliğin bitirilmesinin anlamı,
insanlığın artık kendini kendi kuvvetleriyle yönlendirecek bir tekâmül düzeyine
gelmiş olmasıdır. Ancak, büyük
düşünürün verdiği bu yerinde cevap sorunun cevaplarından sadece biridir. Peygamberlik neden
bitirildi sorusunun çok önemli bir cevabı daha olması gerekir. O da şudur:
Kitleleri Allah adına yönetecek kişiler devri, son
peygamber Hz. Muhammed’le bitmiştir. Bunun daha terminolojik anlamı, yönetim
erkinin arkasında tanrısal ve kutsal dayanak gören anlayış bitmiştir.
TEOKRASİ DEVRİ BİTTİ
Peygamberliğin bitişinin en hayati anlamı, teokrasi
devrinin bitmiş olmasıdır. Kur’an, peygamberliğin bittiğini ilan etmekle
teokratik yönetimler devrinin bittiğini / bitmesi gerektiğini de ilan etmiştir. Kur’an, ayrıca,
krallık sistemlerinin bozgun ve haksızlık sistemi olduklarına da dikkat
çekmektedir. (bk. Neml Suresi, 34) Bu demektir ki Kur’an, bir
devlet şekli vermemekle birlikte yönetimle ilgili anlayışının omurgasına
krallık, hanedanlık sistemleriyle teokrasinin dışlanmasını
yerleştirmiştir. Artık yönetim, peygamberler mirası ile insanlığa
ulaştırılmış bulunan bilim ve akıl verileri kullanılarak yönetilecek, yönetilen
kitle, kaderine kendisi egemen olacaktır. Bu yönetimin zaman ve mekân üstü
ilkeleri de verilmiştir. Kur’an hiçbir devlet şeklinden
söz etmez. Bu demektir ki devletin şekliyle uğraşmamış, böyle bir
talepte bulunmamıştır. Her toplum, zamana ve ihtiyaçlarına göre dilediği ve
uygun gördüğü bir devlet şeklini seçebilir. Ancak Kur’an, seçilen devlet şekli
ne olursa olsun, yönetimde egemen olmasını istediği ilkeler önermektedir.Bu ilkeler, açık denecek bir biçimde
verilmiştir. Bunların en önemlisi yönetenlerle
yönetilenlerin anlaşmaları yani, cumhuriyettir. Şu küresel “evrensel” değerler de
sayılmalıdır: Adalet, ehliyet ve emanete saygı, kamu
kaynaklarının talan edilmemesi, baskı ve manipülasyonun (ikrahın) dışlanması,
emeğe saygı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder